Ẩn Ý Của Prisoners (2013)

  [Chỉ đọc khi đã xem]

   Một bài viết về những ẩn ý trong bộ phim Prisoners (2013), bài này mình lấy của vigilantcitizen.com. Phim này đã có quá nhiều bài review nhưng phân tích sâu hơn vào vấn đề chính của phim thì chưa có bài nào tiếng Việt nên mình xin dịch lại cho mọi người có thể hiểu hết nội dung phim. Link bài gốc mình để ở dưới.

   Nội dung phim thì ai xem rồi cũng rõ, giờ thì đi sâu vào phân tích nhân vật:

Keller Dover, The Father

Mr. Dover đang rất, rất tức giận

   Là người đàn ông của gia đình, một con chiên ngoan đạo của Cơ Đốc Giáo, và cũng là người thuộc dạng "prepper" (1). Ông cũng là một người yêu nước điển hình, ta có thể thấy điều đó qua bài hát yêu thích của ông: Star Spangled Banner (2); dù không được thể hiện rõ trên phim nhưng ta vẫn có thể thấy qua bối cảnh phim rằng Keller có hồ sơ của một Đảng Tự Do hay có liên quan đến phong trào Tea Party (3). Những chỉ tiết này thực sự hữu ích, nó đóng vai trò quan trọng trong sự sa đà của Keller về sau.

Trong đoạn đầu của phim, Kellen Dover thì thầm cầu nguyện trước khi con trai ông ta bắn hạ con hươu. Điều này làm bộ phim gây khó chịu khi mà tôn giáo lại có liên quan tới một "con hươu vô tội".

Keller in biểu tượng Jesus Fishes lên xe (4), ông cũng treo thánh giá trên gương chiếu hậu. Và điều rõ ràng nhất cho thấy Keller rất sùng đạo đó là ông ta là thợ mộc (5).

   Một bằng chứng cho thấy Keller là "prepper" là lúc khi ông ta nói chuyện với con trai sau khi vừa đi săn xong:

"Hãy sẵn sàng. Bão tố, lũ lụt, hay kết cục là gì. Thức ăn sẽ không còn được chuyển tới của hàng tạp hóa. Nhiên liệu cạn kiệt. Mọi người trở mặt nhau. Bất ngờ là, đứng giữa con và cái chết chính là... bản thân con."

 Keller đã chuẩn bị rất chu đáo cho kho dự trữ dưới tầng hầm: thức ăn, dụng cụ, vũ khí, kể cả mặt nạ phòng độc.

   Mặc dù chẳng có gì sai trái hay bất hợp pháp khi dự trữ những thứ đó dưới tầng hầm nhưng ngay cả người thân Keller cũng thấy lạ, dường như Keller đang giấu giếm gì. Và khi thám tử Loki điều tra tầng hầm của Keller rồi phát hiện Keller là một "prepper", Keller liền trở thành kẻ tình nghi. Qua đó muốn truyền tải những loại người như vậy luôn là kẻ khả nghi và không đáng tin.

   Khi biết con gái bị bắt cóc, Keller trở nên cuồng dại. Qua diễn biến của phim, sự tuyệt vọng của Keller dần trở thành sự cuồng loạn, ông ta bắt cóc một gã mà ông ta tin đó là thủ phạm để tra tấn hỏi cung.

Keller bắt cóc Alex Jones, một gã quái đản, vì gã này dường như biết con gái ông ta đang ở đâu.

   Mặc dù hành động và ngoại hình của Alex Jones trông giống một kẻ thích ấu dâm nhưng ta biết rõ hắn không phải thủ phạm. Ngạc nhiên hơn, Alex Jones cũng bị bắt cóc khi còn nhỏ và cách cư xử của hắn là kết quả của những năm tháng bị điều khiển tâm trí, điều này đã làm suy giảm trí tuệ của Alex (hắn có chỉ số IQ chỉ bằng đứa trẻ 10 tuổi). Sự lựa chọn cái tên Alex Jones của biên kịch rất hay, vì đó cũng là tên của một radio host theo thuyết âm mưu của Mỹ, người thúc đẩy phong trào "prepper", với những hiến pháp và đường lối mà Keller Dover ủng hộ. Tuy nhiên, trong phim, Alex Jones là một gã thiểu năng và bị Keller đánh đập. Có phải đây là cách để tấy chay Alex Jones và những người theo ông ta?

Dù vụ việc có ra sao, thì việc bắt cóc và tra tấn Alex Jones của Keller cũng chỉ làm tổn thương một người đã bị tổn thương.

Sự giận dữ, điên cuồng ngày càng dữ dội; Keller tự làm một căn phòng tăm tối, không gian cực hẹp với hệ thống nước nóng để tra tấn Alex.

Phần còn lại của bộ phim, ta chỉ có thể nhìn thấy một con mắt của Alex (có lẽ để thể hiện việc Alex vĩnh viễn bị kiểm soát tâm trí), chỉ có một khe nhỏ để ánh sáng luồng vào.

   Thay vì cùng cơ quan chức năng tìm kiếm con gái và an ủi gia đình, Keller trút giận lên một người vô tội và tự biến mình thành một kẻ bắt cóc.

   Dù những hành động của Keller xuất phát từ lí dó cao cả, nhưng rõ ràng ông ta không phân biệt được ranh giới thiện và ác. Điều này được nhấn mạnh hơn nữa khi Keller cầu nguyện để tìm kiếm sức mạnh và đáp án cho câu hỏi của mình. Có một đoạn, khi đang tra tấn, Keller đọc lời cầu nguyện:

"Hãy tha thứ cho tội lỗi của con cũng như con đã tha thứ...".

   Ông ta dừng lại khi định nói "cho tội lỗi của họ". Điều này cho thấy ông ta không thể sống với đức tin của Chúa được nữa.

   Chung quy lại, Keller phản ứng với vụ việc con gái mình một cách rất bạo lực, ngoan cố nhắm vào một người vô tội. Thay vì an ủi người nhà hay tìm kiếm bằng chứng thực sự, Keller hành động theo bản năng của mình với sự thiếu hiểu biết và điên cuồng. Qua phản ứng của Keller với bi kịch của gia đình, bộ phim không ủng hộ quan điểm của những người “religious, patriotic, prepper” (sùng đạo, yêu nước, prepper). Do quá lo xa trong việc phòng tránh hiểm họa, Keller trở nên hoang tưởng, phi lí, và cuồng loạn. Ẩn sau lớp vỏ một người ngoan đạo, Keller "dự trữ" vô vàn sự giận dữ, căm ghét và thịnh nộ.

   May mắn thay, vị thám tử điều tra vụ án này lại trái ngược hẳn với Keller.

Thám Tử Loki

   Không như Keller Dover, Loki có lí trí, có phương pháp và không bao giờ lấn ra khỏi luật pháp. Anh ta xuất hiện không gắn với hình ảnh gia đình và được miêu tả như một kẻ cô độc chỉ có công việc mà thôi. Mặc dù luôn nhận những lời rủa sả của Keller nhưng Loki vẫn luôn tập trung vào nhiệm vụ của mình và đã cứu rất nhiều người trong bộ phim này.

   Loki, tên của một vị thần Bắc Âu, nổi tiếng vì sự gian xảo, nhạy bén, và đôi khi rất anh hùng. Ngoài ra, ông ta còn là một kẻ lừa gạt, hay trở mặt và hay đối đầu với những vị thần khác. Thám tử Loki có mang đặc điểm của vị thần mà mình được đặt tên? Những điều trên đại diện cho những điều đối nghịch về thần linh và sự sùng đạo Cơ Đốc của Keller Dover. Hơn nữa, Loki luôn dùng trí tuệ của mình để đạt được mục đích.

   Trong khi Keller dùng biểu tượng Jesus Fishes và thánh giá thì Loki lại dùng một biểu tượng bí ẩn.

Chiếc nhẫn của Hội Tam Điểm (6) của Loki luôn được nhìn thấy trong những cảnh thám tử Loki tìm kiếm manh mối hay phản ánh những sự việc đang xảy ra. Loki đại diện cho lí tưởng của Hội Tam Điểm: chân lí được tìm thấy bằng trí tuệ và công cụ của chính mình.

Trên tay phải của Loki lả những hình xăm chiêm tinh, có vai trò quan trong trong những sự việc huyền bí.

Trên cổ anh ta là hình xăm ngôi sao 8 cánh. Biểu tượng này là "ngôi sao của Ishtar", một vị thần Babylon có liên hệ với sao Kim.

   Chung quy, Loki là người rất có lí trí và rất minh bạch, điều này đã được những hội kín mà anh theo chứng minh. Tình cách của Loki đối nghịch với Keller: phi lí và hành động theo bản năng.

   Qua những biểu tượng liên hệ với tính cách của Keller và Loki, bộ phim đã lên án tôn giáo "prepper" và tôn vinh những thành viên của Hội Kín. Nhưng Keller không phải là đại diện tiêu cực của Cơ Đốc Giáo duy nhất trong bộ phim. Khi đã điều tra gần hết những tên tội phạm tình dục trong khu vực, thám tử Loki ghé nơi cuối cùng để điều tra mộ linh mục.. và nhận thấy ông ta đã say xỉn. Sau đó, Loki tìm thấy một xác chết dưới tầng hầm (mặc dù đó là xác của một tên bắt cóc trẻ em).

   Prisoners còn có một đại diện tồi tệ khác của Cơ Đốc Giáo, đó là Holly Jones, Kẻ Bắt Cóc.

Holly Jones, kẻ bắt cóc trẻ em, điều khiển người khác và chống đối Chúa trời

Holly Jones đang đứng cạnh một bức họa châm biếm về một thiên thần đang nhìn 2 đứa trẻ.

   Đến cuối phim, ta nhận ra rằng Holly Jones ("dì" của Alex Jones) là người đã bắt cóc 2 bé gái. Bà ta nói rằng mình và người chồng quá cố của mình đã từng rất sùng đạo Cơ Đốc vì thế họ thường lái xe để "truyền những lời tốt đẹp" (có lẽ là truyền đạo). Tuy nhiên, từ khi họ mất con do ung thư, họ quay mặt với Chúa. Holly nói với Keller:

"Bắt cóc trẻ em là cuộc chiến chống lại Chúa. Làm con người mất đi niềm tin. Khiến họ trở thành quỷ dữ như mày".

   Từ đó ta có thể thấy rõ cách làm việc của vợ chồng Jones, chúng ta biết được rằng họ sử dụng phương pháp điều khiển tâm trí cơ bản lên bọn trẻ: Chúng thuốc bọn trẻ, làm tổn thương tinh thần bọn trẻ bằng cách quăng bọn trẻ vào một cái hố tăm tối và hoàn thành trò chơi mê cung điên loạn. Điều này được chứng minh bởi một biểu tượng quan trọng duy nhất: Mê cung.

Mê Cung

Thám tử Loki nhìn thấy một bức hình mà người chồng quá cố của Holly Jones đang đeo mặt dây chuyền mê cung.

   Biểu tượng mê cung vô cùng quan trọng xuyên suốt bộ phim. Nó đại diện cho đường dây bắt cóc trẻ em và quan trọng hơn bọn trẻ luôn bị kiểm soát tâm trí.

Trên quyển sách này có ghi "Hoàn thành tất cả mê cung thì bọn bây sẽ được về nhà". Điều này làm rối tâm trí của bọn trẻ.

   Sau những ngày bị tra tấn, cuối cùng Alex Jones cũng nói với Keller: "Tôi không phải là Alex Jones", có nghĩa là cậu ta bị Holly bắt cóc sau đó bà ta cho cậu một nhân dạng khác. Khi Keller hỏi Alex bọn trẻ ở đâu, Alex trả lời: "Chúng ở trong mê cung, ông có thể tìm chúng ở đó". Dĩ nhiên, Alex không nói đến một mê cung thực sự mà đang nói về việc bị kiểm soát tâm trí mà bọn trẻ đang gặp.

   Sau đó, Loki tìm thấy một kẻ tình nghi là Bod Taylor, một người có những hành vi kì quái và cũng là một nạn nhân khác của Holly Jones. Hắn bị bắt ở nhà 3 tuần và bị thuốc bằng một ly cocktail đã pha LSD/Ketamine, một biện pháp điều khiển tâm trí cổ điển. Bob lên kế hoạch trốn khỏi căn nhà, nhưng dù thể xác đang tự do nhưng tâm trí thì không. Chúng ta dễ dàng nhận ra rằng Bob vẫn đang "kẹt trong mê cung".

Căn nhà của Bob được bao phủ đầy những mê cung bất tận.

Khi đang bị cảnh sát hỏi cung, Bob vẽ những mê cung một cách đầy ám ảnh, thứ mà hắn khẳng định là "bản đồ" để bắt cóc những đứa trẻ.

   Dù những "bản đồ" của Bob không thực sự hướng tới vị trí hữu hình của bọn trẻ, nhưng chúng hướng tới tình trạng tâm lí bọn trẻ: Bị mắc kẹt trong những mê cung. Trong thuật điều khiển tâm trí thực sự, mê cung là thủ thuật rất quan trọng, thể hiện tình trạng tâm trí của nạn nhân. "Bản đồ mê cung" được tạo ra để tiến vào thế giới bên trong của nạn nhân để làm họ không thể kết nối với tính cách thật của họ.

   Bob cố gắng giúp cảnh sát, nhưng tâm trí hắn không cho phép hắn tiết lộ thông tin. Khi Loki dần đạt sự tích cực trong việc tra hỏi và yêu cầu Bob câu trả lời cụ thể, hắn nói: "Tôi không thể...". và tự sát. Những nạn nhân bị kiểm soát đã bị lập trình sẽ tự sát khi gặp tình huống như thế này.

   Khi Loki khám xét nhà Bob, anh phát hiện ra Bob hoàn toàn bị ám ảnh bởi kẻ bắt cóc và chiến thuật của chúng (hắn dựng lại vụ bắt cóc trẻ em và có sở thích dùng núm vú cao su). Khi lục soát đồ đạc của Bob, Loki tìm thấy một quyển sách viết về cặp Jones.

Tại nhà Bob, Loki tìm thấy một quyển sách có tựa “Finding the Invisible Man” được viết bởi một cựu đặc vụ FBI.

   Theo những đồng nghiệp của Loki, quyển sách này nói về "thuyết tội phạm gây nên hàng loạt vụ bắt cóc trẻ em". Anh ta cho biết thêm rằng quyển sách này "hoàn toàn không có uy tín". Trang cuối của quyển sách là hình một mê cung không thể giải được, đã được cặp Jones dùng để kiểm soát bọn trẻ.

   Dù quyển sách đã mất uy tín, nhưng “The Invisible Man” là hình ảnh để miêu tả cặp Jones cùng cách thủ ác của chúng. Tuy nhiên, có thể thắc mắc rằng: Liệu cặp Jones có đang làm việc cho một thế lực to lớn hơn? “The Invisible Man”có phải là một hệ thống siêu cấp của những thế lực bí ẩn? Có phải việc quyển sách mất uy tín là do những thế lực to lớn đã làm?

   Cho dù vụ án có ra sao thì bộ phim vẫn có một kết thúc "có hậu": Bọn trẻ đã được cứu và trở về với gia đình. Vậy ai là tù nhân thực sự?

The Prisoner

   Tìm kiếm con gái trong sự điên cuồng đã dẫn Keller đến với việc bắt cóc và tra tấn Alex Jones, Keller đang xê xích ranh giới giữa thiện và ác. Ông ta biện hộ cho việc làm của mình bằng cách khẳng định:

"Nó không còn là một con người nữa. Nó đã không còn là người khi bắt cóc con gái của chúng ta".

   Việc này làm Keller dần mất tính người, làm ông ta dần trở thành đồng loại của những kẻ bắt cóc. Và ông ta đã trở thành một trong số chúng.

   Sau đó, khi Keller nhận ra con gái mình đang ở nhà Holly Jones, ông tức tốc tới đó để tra tấn bà ta. Tuy nhiên, Holly có một khẩu súng và buộc Keller phải nhảy vào cái hố.

Thay vì cứu con gái thì Keller bị quẳng xuống cái hố mà con gái mình từng bị giam cầm.

Vì vậy, Keller đã tự biến mình thành tù nhân. Sau một loạt sự khổ ải về đạo đức, khoảnh khắc mà Keller trong hố đã thể hiện cái chết về mặt tinh thần của Keller, và điều này có thể so sánh với 3 ngày trong mộ của Chúa trước khi được phục sinh (5). Trong những giáo phái bí ẩn cổ xưa, những ứng viên được lựa chọn bị giam trong bóng tối trong vài ngày để thể hiện cái chết của "bản chất cũ" trong họ, trước khi được "hồi sinh tinh thần".

Trong khi điều tra căn nhà của Holly, Loki nghe tiếng Keller thổi tu huýt. Đó cũng là kết thúc của bộ phim. 

   Hãy đoán xem ai sẽ là người cứu Keller ra khỏi đó? Thám tử Loki. Theo một ý nghĩa nào đó, Loki chính là cứu tinh của Keller, người sẽ giải thoát ông ta khỏi cái chết tinh thần và tiến tới một cuộc sống mới. Loki, đại diện của Hội Tam Điểm, được miêu tả là một người đã kéo Keller cùng với sự phi lí và đạo đức giả của ông ta ra khỏi địa ngục mà ông ta đã dấn thân vào.

   Dù Loki đã cứu mạng ông ta, Keller vẫn phải vào tù vì những tội ác mà mình gây ra. Cuối cùng, chỉ có một tù nhân thực sự trong cả bộ phim: Keller Dover.

Kết Luận

   Qua tính cách của Keller Dover và Thám tử Loki, Prisoners đã nêu lên những thực trạng của xã hội, đặt chúng vào những mặt tích cực và tiêu cực. Keller là một người đàn ông của gia đình, một người sùng đạo, yêu nước và chuẩn bị trước cho thảm họa. Lúc đầu, ông xuất hiện như là một người hùng của phim, nhưng sau đó dần trở nên thay đổi trở thành một "kẻ xấu". Những sự việc dồn dập đã bắt đầu đầu đọc ông ta và biến ông tra trở thành một người phi lí, tàn bạo và hoang tưởng. Vị cứu tinh của ông ta là thám tử Loki, một nhân vật được bao phủ toàn dấu hiệu của Hội Kín, điều này đã nói lên rằng Hội Kín chính là một luồng sáng dẫn lối thực sự. Sự giác ngộ của Loki đã trao cho Keller cơ hội được sống lần nữa.

   Cách dẫn dắt và giải quyết các nhân vật của Prisoners phản ánh sự bóp méo của các phương tiện truyền thông ngày nay. Keller Dover đại diện cho người súng đạo, ái quốc và lo xa cho thảm họa, thường bị coi là đáng nghi và dễ bị tác động tiêu cực. Những điều trên hiện đang ngày càng được tán thành bởi truyền thông. Nhưng liệu những điều này có được tán thành tại Mỹ trong trật tự thế giới mới? Tại nước Mỹ, những quyền cơ bản và sự tự do đang dần bị thu hồi, những người như Keller Dover nhiều khả năng sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Và họ không muốn điều đó. Có lẽ đó là lí do Bộ An Ninh Nội Địa làm những video diễn tập miêu tả những người yêu nước thái quá như những phần tử khủng bố. Có lẽ họ đang tìm cách để biến những người như Keller trở thành những tù nhân.

   Chú thích:
(1) Những người lo xa thái quá khi chuẩn bị sẵn thức ăn, dụng cụ cho những thảm họa có thể xảy ra.
(2) Quốc ca Hoa Kỳ.
(3) https://vi.wikipedia.org/wiki/Phong_tr%C3%A0o_Ti%E1%BB%87c_tr%C3%A0
(4) https://chitto.wordpress.com/2009/06/05/bieu-tuong-hinh-con-ca-fish-symbol/
(5) Chúa Jesus từng là một thợ mộc.
(6) https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%99i_Tam_%C4%90i%E1%BB%83m


Link bài gốc: http://vigilantcitizen.com/moviesandtv/esoteric-meaning-movie-prisoners/#prettyPhoto